ثروتی که از کف می رود... جاذبه های گردشگری یا معادن طلای فراموش

بی گمان یکی از رویکردهای اقتصادی دولتها در دهه های اخیر گرایش بیش از پیش به صنعت توریسم  بوده است ، از اینرو می توان گفت ؛ صنعت توریسم در خلال سالهای اخیر از رشد قابل توجهی برخوردار شده و روند شتابناکی را طی می نماید. در سال 1950 تعداد گردشگران بین المللی 25 میلیون نفر و درآمد حاصله 1/2 میلیارد دلار بوده است این ارقام در سال 1994 به ترتیب به 528 میلیون نفر و درآمد حاصله نیز از مرز 321 میلیارد دلار فراتر رفت. بنابراین انتظار می رود در سال 2011 گردشگران بین المللی به رقم 937 میلیون نفر بالغ گردند.

گردشگری امروزه بزرگترین منبع تولید ناخالص ملی و اشتغال در دنیاست.

بطور کلی عدم تلاش در زمینه توسعه فعالیتی این چنین گسترده و توانمند که بخشهای صنعتی ، تجاری ، خدماتی و فرهنگی را به حرکت درآورده و از سوی دیگر موجد بزرگترین تحرک جغرافیایی در طول تاریخ زندگی بشر بوده باعث خسران زیادی است.

رشد شتابان صنعت توریسم در کشورهای پیشرفته نشان می دهد که کشور ما نیز باید تحرک تازه ای را در این زمینه آغاز کند. اگر به گفته معاون دبیرکل سازمان جهانی جهانگردی جاذبه های توریستی مازندران مانند معادن طلا هستند پس چگونه است که ما هنوز نتوانسته ایم راه را برای توسعه صنعت گردشگری در این استان زرخیز هموار سازیم؟

آنچه مسلم است استان مازندران با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی ، شرایط مساعد طبیعی و اقلیمی ، مجاورت با دریای مازندران ، وجود سواحل طولانی و بی نظیر، پوشش گیاهی مناسب ، حیات وحش متنوع ، رودهای متعدد ، چشمه سارهای فراوان ، آبهای معدنی ، مناظر دلپذیر و پارکهای طبیعی ، وجود آثار باستانی فراوان و صنایع دستی منحصر به فرد از قطبهای قوی صنعت گردشگری در ایران محسوب می شود.

با این حال متأسفانه به دلیل وجود موانع بسیاری ، مازندران این سرزمین مستعد ، همچنان از استحصال منافع سرشار صنعت گردشگری عاجز است.
بررسی های در زمینه موانع توسعه توریسم در مازندران نشان می دهد که این صنعت در استان به تبع چالش های ساختاری موجود در سطح کلان و کشور از مشکلات عدیده ای رنج می برد و ساماندهی و بهینه سازی آن مستلزم برنامه هایی مدون و سنجیده و البته اعتباراتی ویژه است.

یکی از مشکلات موجود در این زمینه آن است که به لحاظ ویژگی های تاریخی و فرهنگی بسیاری از اماکن و نقاط دیدنی و توریستی مازندران که عموماً مورد توجه گردشگران نیز می باشند در مناطقی قرار دارد که راههای رسیدن به آن بسیار دشوار است. هنوز بسیاری از اماکن و ابنیه تاریخی و باستانی بواسطه بی مهری های سئوال برانگیز مسئولان، ناشناخته و متروک باقی مانده است و بسیاری از راههای دسترسی به این نقاط دیدنی فاقد ابتدایی ترین امکانات یعنی تابلوی راهنما می باشند.

از سوی دیگر ضریب اطمینان و ایمنی در جاده های بین شهری مازندران بسیار پایین بوده و تردد در آنها همواره خطرات زیادی را برای گردشگران به همراه دارد.

علاوه بر مشکلات فوق باید گفت سالانه هزاران نفر گردشگر داخلی و خارجی مایل به مسافرت به وسیله هواپیما به استان سرسبز مازندران هستند که به دلیل فقدان پروازهای مستقیم و منظم ناوگان هوایی ، تحقق این مهم تقریبا ناممکن است.

همچنین تراکم گردشگران در ایام تعطیل و فصول مختلف و کمبود وسایل حمل و نقل مناسب جهت نقل و انتقالات درون شهری و بین شهری مشکلات عدیده ای را برای گردشگران به وجود می آورد که تبعات منفی آن بر اقتصاد استان کاملا مشهود است.

در مقوله وضعیت مراکز اقامتگاهی نیز باید گفت ، گران بودن هزینه اقامت در هتل ها و نامناسب بودن شرایط زیستی و پذیرایی در مهانپذیرها باعث شده خیل عظیمی از گردشگران به جای اقامت در این مراکز در کنار خیابانها ، میادین و فضای باز که فاقد هرگونه امکانات و تسهیلات رفاهی است بیتوته نماید که آثار و تبعات اجتماعی و فرهنگی آن کاملاً ملموس است.

با این وجود، هرگز نمی توان موانع موجود در توسعه صنعت گردشگری مازندران را تنها به نبود راههای مناسب و شبکه های حمل و نقل و کمبود مراکز اقامتی مناسب مرتبط دانست بلکه ریشه بسیاری از معضلات موجود را در عدم هماهنگی و روابط ناهمگون سازمانها و نهادهای عمل کننده باید جستجو کرد.

به اعتقاد کارشناسان و دست اندرکاران صنعت توریسم ، عدم برنامه ریزی اصولی و پایدار در راستای تجهیز زیرساخت ها، کمبود امکانات تبلیغاتی مناسب ، بالا بردن هزینه های رفاهی و اقامتگاهی ، نبود راهنمایان مجرب توریستی ، وجود سازمانها ی موازی و مشخص نبودن وظایف و مسئولیتها به همراه پاره ای از موانع فرهنگی و اجتماعی از جمله مشکلات اساسی توسعه صنعت توریسم در مازندران به شمار می رود.

مهران حسنی مدیر فرهنگی،‌اجتماعی و روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی،‌گردشگری و صنایع دستی استان مازندران در این خصوص می گوید: رییس جمهوری در جریان سفرش به مازندران به دو مقوله کشاورزی و گردشگری به عنوان محورهای توسعه استان اشاره کرد اما باید بررسی شود که مدیران سازمان های مختلف چقدر برای عملیاتی کردن این مهم اقدام کرده اند.

وی با اشاره به تاثیر گذاری ورود گردشگر بر اقتصاد استان می افزاید: چند سال گذشته هنگامی که کمربندی تنکابن در حال افتتاح و راه اندازی بود بسیاری از مسافران به داخل شهر نیامدند و عده ای از بازاریان و کسبه شهر با مراجعه به فرمانداری اعتراض کردند و این موضوع از اهمیت حضور گردشگر بر اقتصاد منطقه حکایت دارد.

مدیر فرهنگی، اجتماعی و روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مازندران ادامه داد: طبق تعریف سازمان جهانگردی، با ورود هر جهانگرد و توریسم به داخل کشور بین یکهزار و 500 تا 2 هزار دلار ارز وارد کشور می شود و با ورود هر توریسم بیش از 55 حرفه با آن ارتباط پیدا می کند.

حسنی با اعلام اینکه هر توریسم به طور مستقیم و غیر مستقیم بیش از 10 شغل ایجاد می کند، ادامه داد: در سال 1385 بررسی های انجام شده حکایت از آن داشت که به ازای اقامت 3 شب و 4 روز یک مسافر در منطقه که در قالب تورهای گردشگری صورت می گرفت بین 400 تا 500 هزار تومان عاید اقتصاد منطقه می شد.

وی با انتقاد از برخی اظهار نظرها مبنی بر اینکه هزینه سفر و اقامت در برخی از کشورهای همسایه نسبت به داخل کشور پایین تر است، گفت: این تبلیغات منفی از سوی آنان ارائه شده تا گردشگران داخلی و خارجی را جذب کنند در حالی که هزینه اقامت 3 شب و 4 روز در یک هتل 4 ستاره در ترکیه حدود 750 یورو بر آورد شده ولی همین میزان اقامت با همان خدمات در کشور خصوصاً مازندران کمتر از 500 یورو برآورد شده است.

حسنی تصریح کرد: گروه های فعال در زمینه گردشگری و جذب توریسم در کشورهای همسایه تنها یک تفاوت اساسی با ما دارند وآن این است که برای روزهای تعطیل در تقویم کشور برنامه ریزی دقیق انجام داده اند و در آن ایام از سوی آن ها تبلیغات خوبی برای جذب گردشگران صورت می گیرد که ما از این مهم غافل مانده ایم.

بنابراین با عنایت به مباحث فوق ضروریست مسوولین و متولیان امور در استان با توجه به مزایای فراوان این بخش به خصوص ایجاد فرصتهای شغلی بسیار و در جهت خروج استان از بن بست تک محصولی که کشاورزی با وضعیت رقت بار خود اساس اقتصاد آنرا تشکیل می دهد نسبت به ساماندهی وضعیت نامطلوب صنعت گردشگری همت گمارند و از هدر رفت و بلا استفاده ماندن این همه ظرفیت و فرصتهای مستعد که الحق و الانصاف در حکم معادن طلا هستند جلوگیری نمایند و مازندران را از ثروتی که همه ساله از کف می رود منتفع سازند .