نظریه عدالت اجتماعی در جغرافیای شهری

نابرابری افراد از لحاظ ثروت ، قدرت و شان اجتماعی ، با وجود شباهت استعدادهایشان واقعیت انکار ناپذیر در همه جوامع بوده است . وانگهی هیج ارتباط معنا داری میان نابرابری در ثروت وقدرت ونابرابری در استعدادهای طبیعی وجود نداشته است . بنابراین ؛ دفاع از این نابرابری ها ویا نفی آنها موضوع بحث اصلی عدالت را تشکیل می دهد (بشیریه ، 1375،36) . از نظر برایان بری نظریه عدالت اجتماعی نظریه ای ست که در باره نوع ترتیبات اجتماعی بوده وقابل دفاع باشد . وی معتقد است در حالی که عدالت اجتماعی یک مفهوم بسیار وسیع است ، اغلب توجه بر روی توزیع در آمد وسایر منابع مرتفع کننده نیاز مردم است که به شرایط مادی جمعیت بستگی دارد(Barry,1989,3 ). جان رالز که از نظریه پردازان علوم سیاسی بود در سال 1971 تئوری عدالت را مطرح نمود . تئوری جان رالز به رغم اینکه موضوع گسترده ونتیجتا" انتقاد بر انگیز بود ولی هنوز تا حد بسیار زیادی نفوز خود را در برخی از مباحث اخیر عدالت اجتماعی حفظ کرده وهمچنین در طرح یک چارچوب نظری در خصوص « نیاز انسان » موثر بوده است. (564، 1994،Johnston et al ).   رالز با لحاظ نمودن دو اصل موقعیت عادلانه خود راارائه می دهد:اول بهره مندی از آزادی حداکثر تا حدی که به آزادی دیگران لطمه وارد نسازد ؛ دوم اینکه نابرابری را در حدی می پذیرد که به منافع طبقه کم در آمد جامعه لطمعه ای نسازد( شریف زادگان ،1385،13).

بنابراین وی معتقد است که سیاست های اجتماعی بایستی برحسب تاثیر بر فقیرترین اعضای جامعه مورد قضاوت قرار گیرد . به عبارت دیگر بایستی اقداماتی انجام پذیرد که طی آن سود فقرا بر منافع ثروتمندان ترجیح داده شود(Smith,1996,787).

دیوید هاروی ، به عنوان اولین جغرافیدانی که مفهوم عدالت اجتماعی را در کمک به خیر وصلاح همگانی ، ملاک توزیع در آمد در مکانها ، تخصیص عادلانه منابع ورفع نیازهای اساسی مردم به کار گرفت ، در تحلیل اصول عدالت اجتماعی سه معیار مهم « نیاز » ، «منفعت عمومی » وناستحقاق » را مطرح می کند ومعتقد است این سه معیار از جامعیت کاملی برخوردارند که معیارهای دیگر را در بر می گیرد( حاتمی نژاد وراستی ، 1385، 47 ). هاروی بر جنبه های اخلاق گرایانه جغرافیا در خصوص تامین عدالت اجتماعی ورسالت جغرافی دانان در تامین عدالت فضایی تاکید دارد (Harvey,1969,3-8).

فرستنده : آقای مجید تیربند