پدیده‌های ژئومورفولوژیکی عمده‌ و تاثیر آن بر شهرها

پدیده‌های ژئومورفولوژیکی عمده‌ای که شهرها در جوار آنها قرار می‌گیرند و به اندازه زیاد در شکل توسعه و جهت توسعه از آن تاثیر می‌پذیرند. پدیده‌های شامل:فرایندهای دامنه‌ای(ریزش، لغزش)، ساختمانی(زلزله)، تکتونیکی(نشست)، لرزه‌ای ساحلی، آبراهه‌ای، پای کوهی، دره‌ای، مخروطی و فرایندهای ناشی از شیب، جنس و ضخامت لایه‌ای زمین می‌باشد.

به طور کلی تاثیرات پدیده‌های ژئومورفولوژیکی را بر یک شهر به صورت زیر می‌توان طبقه بندی نمود:

1- مکان‌یابی و مکان‌گزینی و تکامل شهرها

2- تاثیر بر توسعه فیزیکی شهر و تعیین جهات شهر

3- تاثیر بر موروفولوژی شهر

4- تاثیر بر ساخت و سازهای شهری از جمله شبکه معابر تاسیسات و سیستم‌های خدمات‌رسانی  

با توجه به موارد فوق می‌توان به اهمیت نقش ژئومورفولوژیکی در مکان‌یابی شهرها، توسعه شهرها و نقش آنها پی برد.

تعدادی از طرح‌ها و سیاست‌های شهری که با ژئوموفولوژی در ارتباط می‌باشند اکثراً در پاسخ به نیازهای مقطعی، بازسازی و ترمیم شهرها بعد از حوداث غیرمترقبه مانند سیل و زلزله بوده است. در این طرح تدابیری نیز برای جلوگیری از خسارات و ضایعات در حوداث بعدی نیز معمولاً پیش بینی می‌گردد. به نظر می‌رسد در عصر حاضر بایستی تدابیر و راه‌کارهایی اندیشه شود که شهرها قبل از اینکه به خطرات ناشی از حوادث مورد اشاره روبرو گردند، در مقابل این خطرات آسیب پذیر شوند. از طرفی در این طرح‌ها عوامل ژئومورفولوژیکی را نبایستی مانع و محدود کننده فیزیکی محسوب داشت. بلکه عوامل مذکور نیز نبایستی جزیی از پویایی متغیرهای یک شبکه شهری مورد بررسی قرار گیرند. در مقررات ساختمان و شهرسازی دستورالعمل‌ها و طرح‌های محیطی، معیارها و ملاک‌های ژئومورفولوژیکی به عنوان کنترل کننده مطرح می‌شوند. هر طرح شهری باید از عهده تغییرات اجتماعی برآید بلکه باید تغییرات زیست محیطی خارج از نواحی شهری نیز امکان مقابله داشته باشد.

فرستنده : خانم مهندس زهرا عادلی