روابط عمومی الکترونیک چیست؟ و فرقش با روابط عمومی سنتی چیست؟
روابط عمومی الکترونیک به لحاظ مفهومی فرقی با روابط عمومی سنتی ندارد . در روابط عمومی الکترونیک ما از کاغذ استفاده نمی کنیم و شاید وجه تمایز اصلی روابط عمومی الکترونیک و روابطعمومی سنتی به لحاظ شکلی در همین نکته نهفته باشد؛ چون همه ابزارند و معمولا از ابزار برای رسیدن به اهداف که در فلسفه وجودی هنر هشتم نهفته شده استفاده می شود.
به طور کلی، اینترنت کار کارشناسان روابط عمومی را آسان تر کرده است. کارگزاران روابط عمومی به واسطه استفاده از پایگاه ها و سایت ها و پست الکترونیک با سرعت بیشتر به مخاطبانی بیشتر دسترسی پیدا می کنند.
یکی از مزیت های اصلی روابط عمومی الکترونیک، تعاملی بودن آن است. کارگزاران روابط عمومی می توانند از طریق تریبون های آزاد فهرست پستی با همکاران خود در سراسر جهان تعامل داشته باشند و اینترنت این تعامل را آسان تر کرده است.
در فرم سنتی روابط عمومی، انتقال اطلاعات به طور ناقص صورت می گیرد و هزینه های زیادی صرف اشتباهات می شود. به اعتقاد دکتر مارلو ، این اشتباهات و افزایش هزینه ها سبب شده تا کارگزاران روابط عمومی به استفاده از خدمات فناوری اطلاعات به ویژه روابط عمومی الکترونیک گرایش بیشتری پیدا کنند.
همچنین از روابط عمومی الکترونیک می توان برای توسعه طرح های موجود روابط عمومی استفاده کرد که باعث توسعه فعالیت های سنتی آن نیز می شود. به علاوه روابط عمومی الکترونیک، رابطه موجودبین متخصصان روابط عمومی و روزنامه نگاران را تغییر داده و این امر نشانگر این است که روابط عمومی از پوسته یک شغل رابطه یی صرف خارج خواهدشد و به جایگاه شایسته و بایسته خود دست می یابد.
مساله دیگر که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد این است که روابط عمومی الکترونیک یک چرخه خبری 24 ساعته به وجود آورده است ، یعنی مخاطبان سازمان شما در هر زمان و مکان که اراده کنند می توانند به مطالب مورد دلخواه خود دست پیدا کنند.در واقع، روابط عمومی الکترونیک محدودیت های موجود را از بین برده است . شما در روابط عمومی الکترونیک با تک تک مخاطبان در ارتباط هستید.
ـ نقاط ضعف و قوت روابط عمومی الکترونیک چیست؟
ظاهرا نقطه ضعفی در روابط عمومی الکترونیک وجود ندارد . همه ما باید توجه داشته باشیم که روابطعمومی الکترونیک یک فن برتر و مدرن است که در اختیار کارگزاران روابط عمومی قرار گرفته است. در آمریکا بیش از 95 درصد کارگزاران روابط عمومی دارایpc متصل به اینترنت هستند و بخش اعظم فعالیت های آنها از طریق اینترنت صورت می گیرد . در آلمان بیش از 60 موسسه و شرکت دولتی و خصوصی از روابط عمومی الکترونیک برای تسریع در اطلاع رسانی و برقراری ارتباط سریع با مخاطبان استفاده می کنند.
مفهوم روابط عمومی الکترونیکی و دیجیتالی
روابط عمومی دیجیتالی عبارت است از:استفاده از فناوری دیجیتالی خصوصا کاربردهای مبتنی بر وب سایتهای اینترنتی برای افزایش دسترسی و ارائه خدمات و اطلاعات ارتباطی به کاربران و سازمانها و نهادها و دریافت اطلاعات از طریق آن .
این روش زمینه بالقوهای برای کمک به ایجاد رابطهای ساده، روان و مؤثر بین سازمانها و نهادها و ارائه خدمات ارزان قیمت و فوری به کلیه گروههای کاربر را فراهم خواهد کرد.
روابط عمومی الکترونیکی و دیجیتالی در واقع فضائی در خدمت کاربر قرار میدهد که در آن کاربر، به راحتی به اطلاعات دست پیدا کرده و نیاز خود را مرتفع میکند.
ویژگیهای روابط عمومی الکترونیکی و دیجیتالی
روابط عمومی در جوامع اطلاعات آینده نقش مهمی در امر اطلاع رسانی بهینه، ارائه سرویسها و خدمات به تک تک افراد جامعه خواهد داشت. ویژگیهای خاص روابط عمومی دیجیتال سبب تسهیل دسترسی شهروندان و مخاطبان به اطلاعات و خدمات مورد نیاز و کاهش هزینهها خواهد شد.
-در روابط عمومی الکترونیکی بهرهگیری از فناوریهای نوین هدف نیست بکه وسیله است وسیلهای در جهت ارائه خدمات و سرویسهای مورد نیاز به مخاطبان.
-روابط عمومی دیجیتالی در قید زمان و مکان نیست. خدمات و اطلاعات در تمامی روزها و ساعات در دسترس شهروندان و مخاطبان قرار میگیرد
-روابط عمومی دیجیتالی ارتباطی دو سویه بین سازمان ها و مردم حاکم میکند.
- مخاطب در روابط عمومی دیجیتالی جمع نیست بلکه فردی است. در روابط عمومی الکترونیکی باید پاسخگوی تک تک اعضای جامعه اطلاعات بود
با شروع هزاره سوم، سازمانها و جامعه ایران در
آستانة ورود به جامعه اطلاعاتی هستند؛ جامعهای که در آن بر اثر تغییرات و نوآوریهای
تکنولوژیکی، ارتباطات و اطلاعرسانی و ارائة خدمات سرعت بالایی پیدا کرده و این
نوآوریها باعث ایجاد چالشها و فرصتهایی برای سازمانها و بویژه روابط عمومیها
در خصوص چگونگی ارتباط با محیط و ایفای نقشهای موثر در درون و برونسازمان و
ضرورت هماهنگ ساختن سازمان با تغییرات محیطی شده است
.
روابط عمومی در جامعه اطلاعاتی باید در سازمان حضوری قدرتمند و مؤثر
داشته باشد تا بتواند مدیریت را در تصمیمگیریها و استراتژیهای سازمان در قبال
محیط و مخاطبان یاری رساند و وی را از اهمیت ارتباط دوسویه با محیط، ارزیابی
سازمان از نظر مخاطبان ، ضرورت مخاطب محوری در سازمان، تطبیق برنامهها و سیاستهای
سازمان با گرایشها و خواستهها و نیازهای مخاطبان، آگاه کند.
تحولات ناشی از پیشرفت فنآوری اطلاعات و ارتباطات، مفهوم بسیاری از
پدیدهها از جمله "روابط عمومی" را دستخوش دگرگونی ساخته و تاثیرپذیری
از فنآوریهای نوین ارتباطی عصر جدیدی را در تاریخ روابط عمومی ایجاد کرده و بستر
شکلگیری ”روابط عمومی الکترونیک“ را فراهم ساخته است.
باید پذیرفت که در شرایط کنونی جامعه، توسعهی روابط
عمومی الکترونیک نه تنها یک ضرورت، بلکه یک الزام غیر قابل انکار است که خواسته یا
ناخواسته باید به سوی آن برویم.
روابط
عمومیها به دلایل مختلف باید بتوانند گام به گام و در عین حال با سرعتی قابل
قبول، روشهای سنتی را کنار گذاشته و با استفاده از ابزار روابط عمومی الکترونیک،
وظایف خود را انجام دهند و یا تلفیقی از روابط عمومی سنتی و الکترونیک را بکار
گیرند؛ چرا که مخاطب امروز با مخاطب دیروز متفاوت است. مخاطبان امروزی، خود به
دنبال اطلاعات رفته و منتظر دریافت اطلاعات از دیگران نیستند، بنابراین روابط
عمومیها باید بتوانند با استفاده از شیوههای نوین، اطلاعات لازم مخاطب را در
سریعترین زمان ممکن در اختیار وی قرار دهند. حجم وسیع اطلاعات و دادههای گسترده که
هر روزه نیز بر میزان آن افزوده میشود، یکی دیگر از الزامات حرکت به سمت روابط
عمومی الکترونیک محسوب میشود، چرا که روشهای سنتی قادر به دستهبندی و ایجاد
امکان دسترسی به حجم بالای دادههای سازمانهای اجتماعی، اقتصادی فرهنگی و خدماتی
نیستند و تنها روابط عمومی الکترونیک میتواند با استفاده از فناوریهای نوین این
علم، این مشکل را مرتفع کند.
عصر
ارتباطات و اطلاعات، شرایط بینالمللی و بهرهگیری از رایانه و اینترنت در معادلات
بینالمللی، دیگر ضرورت اجتنابناپذیر پرداختن به روابط عمومی الکترونیک است، به
گونهای که دیگر نمیتوان اطلاعات دنیا را از طریق اینترنت دریافت کرد و با روشهای
سنتی و معمول به آنها پاسخ داد. در چنین شرایطی تنها از طریق روابط عمومی
الکترونیک، تعامل با کشورهای دنیا قابل توسعه بوده و میتوان به آن عمق بخشید.
در
این جا باید یادآور شد، حرکت آزاد اطلاعات و آگاهیرسانی همگانی و توسعه انسانی،
قدرتبخشی مردم و مشارکت بیشتر آنها در فرایند تصمیمسازی، کاستن از تنشها و
مخاصمههای قومی، منطقهای و بینالمللی، ارتقای سطح سواد عمومی و ... نتیجه بهرهگیری
صحیح از فنآوریهای نوین اطلاعاتی (IT) است.
اما
شاید عمدهترین سؤالات ما در عصر اینترنت این باشد که چگونه میتوانیم در جهت
اهداف روابط عمومی از سرویسهای الکترونیک استفاده کنیم و مهمتر این که چگونه
میتوان توسط این سرویسها ارتباط مشتری و یا مخاطب را با روابط عمومی برقرار کرد.
در
این راستا باید نکات زیر را مد نظر قرار دهیم؛
1- نوع جدیدی از مخاطبان با رسانههای الکترونیک در حال شکلگیری هستند.
2- روابط عمومی بهگونهای فزاینده در حال تغییر و گسترش است.
3- روابط عمومیها از ارتباط مستقیم
به ارتباط از طریق تکنولوژی ارتباطات روی میآورند.
4- تکنیکهای جدید, مناسبات ارتباطی میان روابط عمومیها و مخاطبان آنها
را تغییر خواهد داد, اما پیامرسانی یک مسوولیت مداوم برای روابط عمومیها باقی
خواهد ماند
با ورود به دنیای جدید که در آن اینترنت حرف اصلی را
میزند، روابط عمومی مسوولیتهایی تازه مییابد که عمدهترین آنها به شرح زیر
است؛
1- اطلاعیابی که در این مرحله تهیه و تولید اطلاعات انجام میگیرد.
2- اطلاعشناسی که مرحله تدوین و تنظیم اطلاعات است.
3- اطلاعرسانی که مرحله توزیع و تبیین اطلاعات است.
یکی
دیگر از دلایلی که باعث پرداختن به این بحث میشود، آن است که روابط عمومی
الکترونیک، سازمانها را از قید و بند محدودیتهای زمانی و مکانی رها ساخته و به
توسعهی روابط عمومی و در نهایت به توسعهی کشور کمک خواهد کرد.
البته
نباید از نظر دور داشت که بحث آموزش در روابط عمومی آن هم در چنین شرایطی از اهمیت
ویژهای برخوردار است. برگزاری دورههای آموزشی کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت و
همایشهای علمی منطقهای، ملی و بینالمللی با استفاده از حضور اساتید مجرب و موفق
در این عرصه میتواند شرایط مساعدتری را برای پذیرش این تغییر و ایجاد انگیزههای
بیشتر در مدیران، دستاندرکاران و متولیان روابط عمومی در کشور مهیا نماید. البته
در این حوزه نیز مانند سایر حوزهها در بهرهگیری از تکنولوژیهای روز دنیا با
تأخیری قابل تأمل نسبت به کشورهای توسعهیافته مواجه هستیم و باید در این مسیر با
سرعت بیشتری گام برداریم. هر چند که اقدامات صورت گرفته در این عرصه مانند برگزاری
همایشهای بینالمللی، وبلاگها و پایگاههای تخصصی روابط عمومی را میتوان برای
شروع حرکت به سمت روابط عمومی الکترونیک، مناسب و مفید ارزیابی کرد.
با
توجه به مطالب ارائه شده، چنین به نظر میرسد که روابط عمومی الکترونیک، از ضرورتهای
اجتنابناپذیر دولت الکترونیک بوده و روابط عمومی است که میتواند و باید زمینههای
لازم و بسترسازی مناسب را برای تحقق دولت الکترونیک فراهم نماید؛ چراکه هرگونه بیتوجهی
نسبت به تربیت شهروند الکترونیک، باعث خواهد شد انرژی و هزینههای مربوط به ایجاد
دولت الکترونیک هدر رفته و آن را با شکست مواجه کند.
با
این همه، روشن است که نیاز به توسعه آموزش و تربیت شهروند الکترونیکی، به اندازة
ایجاد زیرساختهای ارتباطی برای توسعه IT در کشور از اهمیت برخوردار است و
اهمیتبخشی به روابط عمومی الکترونیک از سوی دولتمردان و سیاستگزاران عرصه روابط
عمومی، میتواند این شرایط را تسهیل نماید