شهروند هوشمند

منظور از شهروند هوشمند دستیابی شهروندان به خدمات زندگی هوشمند می‌باشد.این بعد زمینه‌ی مشارکت شهروندان و تعامل آنها در امور شهری و تأثیرگذاری در تصمیمات را فراهم می‌آورد.

بی شک دسترسی به فناوریهای هوشمند نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت زندگی ما انسانها داشته است. با افزایش رشد جمعیت شهری نه تنها لازم است بر وسعت شهرها افزوده شود، بلکه باید بتوانیم شهرهای جدیدی بسازیم که مجهز به آخرین فناوریهای هوشمند هستند. در دنیای امروز، کلانشهرها قطبهای اقتصادی مهم دنیا هستند و وجه تمایز آنها در مقایسه با دیگر شهرها این است که اینگونه شهرها براساس سیستمهای هوشمندانه و خلاقانه مدیریت میشوند.

  

اگر نگاهی به شهرهای هوشمند در سطح دنیا بیندازیم متوجه خواهیم شد که در این شهرها نیروهای کاری هوشمند و ماهر مسئولیت ارائه خدمات شهروندی را برعهده دارند و به همین علت میتوانند بهترین خدمات را در محیطی سالم و عاری از هرگونه آلودگی زیست محیطی در اختیار شهروندان قرار دهند. از آنجا که تا سال 2050 میلادی ش از 70 درصد جمعیت دنیا ساکن شهرها میشوند این ویژگی از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. فناوری اطلاعات مهمترین زیرساخت برای توسعه شهرهای هوشمند است.

مکانیزه شدن شهرها را نمیتوان تنها پیامد ناشی از پیشرفتهای به دست آمده در حوزه فناوری اطلاعات به شمار آورد، بلکه به موازات رشد فناوری اطلاعات شاهد گسترش کاربرد راهکارهایی برای صرفه جویی در مصرف انرژی و استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی در شهرهای هوشمند بوده ایم. در این شهرها سیستمهای مرکزی که متشکل از شبکه های زیرساخت و عوامل محیطی و دیگر نیازمندیهای مرتبط با زندگی شهروندی هستند به گونهای از طریق ابزارهای فناوری اطلاعات به هم مرتبط شده اند که میتوانند خدمات مورد نیاز شهروندان در زمینه های مختلف تجارت، حمل و نقل، ارتباطات، آب و انرژی را براحتی در اختیار آنها قرار دهند.

در شهر استکهلم سوئد که یکی از 7 شهر برتر هوشمند در سطح دنیاست با تعیین هزینه ای به عنوان عوارض رفت و آمد در ساعات پرتردد شبانه روز از میزان انتشار آلاینده های هوا به میزان قابل توجهی تا حدود 35 درصد کاسته شده است. از آنجا که پیش بینی میشود تا پایان دهه 2030 میلادی جمعیت سالمندان در دنیا در مقایسه با گذشته افزایش چشمگیری داشته باشد بنابراین دسترسی به فناوریهای جدید در سیستم بهداشت و درمان کشورها بیش از پیش اهمیت خواهد داشت که این ویژگی نیز در توسعه شهرهای هوشمند مورد توجه قرار گرفته است.

بدیهی است که در شهرهای هوشمند بیش از هر چیز توسعه زیرساختهای مبتنی بر فناوریهای دیجیتال مورد توجه قرار گرفته است. خانه های هوشمند احداث شده در شهرها و شهرکهای هوشمند از طریق شبکه ای از امواج مادون قرمز به یک رایانه مرکزی مرتبط شده و این شبکه هوشمند براساس اطلاعات جمع آوری شده در واحد پردازش مرکزی این رایانه درباره فعالیتهایی که توسط هر یک از اعضای خانواده در ساعتهای مختلف در قسمتی از خانه انجام میشود براساس یک برنامه نرم افزاری میزان نور، دما و تهویه هوا در قسمتهای مختلف را تنظیم میکند. در چنین شرایطی استفاده از سیستمهای دیجیتالی علاوه بر اینکه دسترسی به امکانات رفاهی بیشتری را برای ساکنان خانه های هوشمند امکانپذیر می سازد میتواند نقش بسیار مهمی در کاهش انتشار گازهای آلاینده زیست محیطی در سطح شهرکهای هوشمند و همچنین کاهش هزینه های ناشی از مصرف انرژی در این شهرکها داشته باشد. یکی از دیگر امکانات شهرها و شهرکهای هوشمند وجود امکاناتی برای اتصال سریع و راحت به اینترنت است.

بنابراین هریک از شهروندان در هر نقطه ای از این شهر میتوانند براحتی امنیت محل زندگی و محل کار خود را از طریق اینترنت تحت کنترل قرار دهند. با گسترش سیستمهای کنترل الکترونیکی در خانه های هوشمند احداث شده در این شهرها، شهروندان زندگی در خانه های دیجیتالی را تجربه خواهند کرد که در آنها کانون ارسال پیامهای دیجیتالی از طریق یک رایانه دمای هوا، میزان روشنایی، تهویه هوا و همچنین سیستم امنیتی را تحت کنترل خود قرار خواهند داد. شهرهای هوشمند که امروزه برخی از کشورها احداث چنین شهرکها و شهرهایی را در اولویت برنامه های خود قرار داده اند مجهز به سیستمهای هوشمندی هستند که ساکنان آنها میتوانند به کمک توانمندیهای سیستمهای کنترل از راه دور و بویژه از طریق گوشی تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی خود، محل زندگی خود را از نقاط مختلف زیر نظر داشته باشند.

اگرچه تصور میشود که زندگی در این شهرها بیش از اینکه واقعی به نظر برسند رویایی دور از ذهن هستند، اما حقیقت این است که در سالهای اخیر بیش از 400 شهر و شهرک هوشمند در نقاط مختلف دنیا احداث شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است که روز به روز بر تعداد افراد داوطلب برای زندگی در این شهرها افزوده میشود چرا که به تجربه ثابت شده است استفاده از فناوریهای نوین بویژه فناوریهای دیجیتالی که به جزیی جدایی ناپذیر از زندگی ما انسانها مبدل شده اند می تواند نوید بخش یک زندگی بهتر و راحتتر برای ما انسانها باشد.

عمده ترین مواردی که در این بعد از شهر هوشمند مدنظر قرار می گیرد، مسائل آموزشی، پرورش روحیه خلاقیت و جلب مشارکت عمومی در انجام امور شهری است. استفاده از بستر فناوری اطلاعات برای راه اندازی آموزش مجازی و یکپارچه سازی مراکز آموزشی، بسیاری از کمبودهای فعلی نظام آموزش را برطرف می سازد. همچنین برای توسعه روحیه نوآوری میان شهروندان، در برخی شهرها سایت هایی برای جذب ایده های نو ایجاد شده است که بستر مناسبی برای دریافت ایده ها را فراهم می کند. درنهایت مشارکت عموم افراد در فعالیت های اجتماعی (مانند انجمنهای حفاظت از محیط زیست یا سایر موارد مشابه) می تواند به تقویت چهره هوشمند شهر کمک نماید.

عنصر متمایز کننده شهر دیجیتالی از شهر هوشمند وجود مردم هوشمند است. مردم هوشمند بر اساس مهارت ها و سطح آموزشی شان تعریف می شوند. کیفیت تعاملات اجتماعی همچون یکپارچگی، زندگی جمعی و توانایی برقراری ارتباط با جهان «خارج» نیز از مصادیق مردم هوشمند به شمار می آید.

عوامل زیر توصیف کننده مردم هوشمندند:

·         آموزش و پرورش

·         ساکنین دارای مدرک دانشگاهی

·         وجود و حضور یک دانشگاه در شهر

·         وجود مکان هایی برای اجرای طرح های آموزشی

·         فراهم بودن فضا برای تزریق طرح های آزمایشگاهی به بازار تقاضا

·         آموزش مجازی

·         طرح هایی برای ایجاد و توسعه کلاس های دیجیتال

·         استفاده از ICT در آموزش

·         اجرای برنامه های آموزش مجازی

·         آموزش مادام العمر

·         سرمایه انسانی

·         همکاری بین شرکت ها و مراکز دانش بنیان

·         تحقیق و توسعه و نوآوری